Każdego ranka miliardy ludzi na świecie rozpoczynają dzień od tego samego rytuału: parzenia kawy. Ten niepozorny napój, który dziś wydaje się nam czymś oczywistym, ma za sobą ponad tysiącletnią historię pełną intryg, zakazów religijnych i rewolucji społecznych.
Legenda o tańczących kozach
Wszystko zaczęło się w etiopskich górach około IX wieku. Według najpopularniejszej legendy, pasterz imieniem Kaldi zauważył, że jego kozy po zjedzeniu czerwonych owoców z pewnego krzewu stają się niezwykle energiczne i nie mogą zasnąć w nocy. Zaintrygowany podzielił się odkryciem z miejscowym mnichem, który przygotował z ziaren napar pomagający mu czuwać podczas nocnych modlitw. Tak narodziła się kawa.
Kawiarnie jako kolebka rewolucji
Prawdziwa rewolucja kawowa nastąpiła jednak znacznie później, gdy napój dotarł do Europy w XVII wieku. Kawiarnie, które zaczęły powstawać w Londynie, Paryżu i Wiedniu, stały się czymś więcej niż miejscami konsumpcji. Były to pierwsze przestrzenie publiczne, gdzie ludzie różnych stanów mogli się spotykać, dyskutować o polityce i wymieniać pomysłami.
Londyńska kawiarnia Lloyd’s Coffee House przekształciła się w największą firmę ubezpieczeniową świata. W paryskich kawiarniach rodziły się idee Oświecenia. Wiedeńskie kawiarnie stały się salonami literackimi, gdzie tworzyli Freud i Trotsky. Nie bez powodu kawiarnie nazywano „uniwersytetami za grosz” – za cenę filiżanki kawy można było wysłuchać najbystrzejszych umysłów epoki.
Współczesna kultura kawowa łączy tradycję z artystycznym podejściem do serwowania
Trzecia fala kawy
Dziś przeżywamy to, co znawcy nazywają „trzecią falą kawy”. Pierwsza fala to masowa produkcja i popularyzacja napoju w XX wieku. Druga to sieci kawiarni typu Starbucks, które uczyniły z kawy lifestyle’owy produkt. Trzecia fala traktuje kawę jak wino – liczy się terroir, odmiana, metoda przetwarzania i profil smakowy.
Współcześni baristowie to prawdziwi rzemieślnicy. Kontrolują temperaturę wody z dokładnością do stopnia, mierzą czas ekstrakcji w sekundach, a ziarna dobierają pod kątem konkretnych metod parzenia. Latte art – czyli tworzenie wzorów na powierzchni kawy – stało się osobną dyscypliną artystyczną z własnymi mistrzostwami świata.
Kawa w liczbach
Statystyki dotyczące kawy robią wrażenie. Codziennie na świecie wypija się ponad 2 miliardy filiżanek tego napoju. Branża kawowa zatrudnia około 125 milionów ludzi – od plantatorów w Brazylii, przez handlowców w Hamburgu, po baristów w Tokio. Pod względem wartości handlu międzynarodowego kawa ustępuje jedynie ropie naftowej.
Co ciekawe, najdroższe kawy świata powstają w dość niekonwencjonalny sposób. Słynna Kopi Luwak z Indonezji to ziarna, które przeszły przez przewód pokarmowy cywety – małego ssaka z rodziny łaszowatych. Enzymy trawienne nadają kawie wyjątkowy, łagodny smak. Cena? Nawet 600 dolarów za kilogram.
Nie tylko kofeina
Warto pamiętać, że kawa to nie tylko kofeina i pobudzenie. Ziarna kawy zawierają ponad tysiąc różnych związków chemicznych, w tym silne antyoksydanty. Badania naukowe sugerują, że umiarkowane spożycie kawy może zmniejszać ryzyko niektórych chorób neurodegeneracyjnych, cukrzycy typu 2 czy chorób wątroby.
Oczywiście nadmiar kawy ma swoje ciemne strony – problemy ze snem, podwyższone ciśnienie czy uzależnienie od kofeiny. Jak ze wszystkim w życiu, klucz tkwi w umiarze.
Następnym razem, gdy będziesz delektować się poranną kawą, pomyśl o tej niezwykłej podróży, jaką odbyły ziarna – od etiopskich wzgórz, przez jemeńskie porty i weneckich kupców, aż do Twojej filiżanki. W każdym łyku kryje się kawałek historii ludzkości.
Dodaj komentarz